Wat is ICB4 en waarom is het belangrijk?
IPMA ICB4 staat voor International Competence Baseline versie 4 en vormt het internationale raamwerk voor de competenties die nodig zijn om projecten, programma’s en portfolio’s succesvol te managen. Het model beschrijft 29 essentiële competenties verdeeld over drie categorieën: perspectief, mensen en praktijk. Het geeft daarmee een compleet beeld van wat een professionele projectmanager moet kennen, kunnen en laten zien.
- Voor professionals: u bouwt een internationaal profiel op dat overal herkenbaar is.
- Voor organisaties: er ontstaat een objectieve maatstaf voor selectie en ontwikkeling.
- Voor uw carrière: ICB4 vormt de inhoudelijke basis van de IPMA D-certificering, de eerste internationale certificeringsstap binnen projectmanagement.
ICB4 fungeert als gemeenschappelijke taal tussen wat de organisatie vraagt en wat u kunt bieden.
De drie categorieën van ICB4
De IPMA Competence Baseline (ICB4) verdeelt de benodigde competenties in drie hoofdcategorieën. Samen vormen ze het fundament voor professioneel projectmanagement en bieden ze houvast bij het ontwikkelen en beoordelen van uw eigen competenties. Hieronder lichten we deze drie categorieën toe.
1. Perspectiefcompetenties (5 elementen)
Projecten staan nooit los van hun context. Deze competenties gaan over strategie, governance en cultuur.
- Strategie
- Governance, structuren en processen
- Compliance en standaarden
- Macht en belangen
- Cultuur en waarden
Voorbeeld: bij een project in de zorg moet u niet alleen de IT-oplossing begrijpen, maar ook hoe die past binnen wetgeving (zoals de AVG) en de visie van de organisatie. Daarnaast is het belangrijk om inzicht te hebben in de strategische doelstellingen van de zorginstelling en hoe uw project daaraan bijdraagt. Denk bijvoorbeeld aan het verbeteren van patiëntveiligheid of het efficiënter organiseren van zorgprocessen. Alleen door deze bredere context te begrijpen, kunt u beslissingen nemen die écht waarde toevoegen en het project succesvol maken.
2. Mensencompetenties (10 elementen)
Projectmanagement is mensenwerk. Het draait om leidinggeven, samenwerken en communiceren.
- Zelfreflectie en zelfmanagement
- Integriteit en betrouwbaarheid
- Persoonlijke communicatie
- Relaties en betrokkenheid
- Leiderschap
- Teamwerk
- Conflict- en crisismanagement
- Onderhandelen
- Resultaatgerichtheid
- Stressmanagement
Voorbeeld: wanneer deadlines verschuiven of weerstand ontstaat, maakt niet de methode maar uw leiderschap en communicatie het verschil. Het is dan essentieel om het team gemotiveerd te houden, verwachtingen helder te blijven afstemmen en ruimte te bieden voor zorgen of vragen. Ook het creëren van vertrouwen en het stimuleren van samenwerking spelen een cruciale rol in het overwinnen van weerstand. Door bewust te werken aan deze menselijke kant van projectmanagement vergroot u de kans op draagvlak en een succesvol resultaat.
3. Praktijkcompetenties (14 elementen)
Hier gaat het om methoden, tools en technieken waarmee u projecten uitvoert.
- Vereisten en doelen
- Scope
- Tijd (planning)
- Organisatie en informatie
- Kwaliteit
- Financiën
- Resources
- Inkoop en contracten
- Risico’s en kansen
- Stakeholders
- Verandering en transitie
- Selectie en balans
- Opstart en sluiting
- Methoden, tools en technieken
Voorbeeld: een planning opstellen of risico’s inschatten. ICB4 schrijft geen methode voor, maar beoordeelt of u methoden bewust en effectief inzet. Het gaat erom dat u de juiste tools kiest voor de specifieke context van het project en deze doelgericht toepast. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van agile technieken bij projecten met veel onzekerheid of het opstellen van een uitgebreide risicoanalyse bij complexe projecten met meerdere stakeholders. Zo zorgt u ervoor dat de uitvoering niet alleen efficiënt verloopt, maar ook flexibel en toekomstbestendig is.
Waar staat u en hoe groeit u verder?
De 29 competenties vormen een spiegel voor uw ontwikkeling. U kunt ze praktisch inzetten door:
- Uzelf per competentie te scoren: beoordeel uw niveau eerlijk, variërend van basiskennis tot aantoonbare ervaring in de praktijk.
- Feedback te vragen van collega’s of leidinggevenden: hun perspectief geeft vaak waardevolle inzichten in uw ontwikkelpotentieel.
- Twee of drie ontwikkelpunten te kiezen: werk hier bewust en gestructureerd aan, bijvoorbeeld door training, coaching of nieuwe projectervaringen.
Tip: HR en managers kunnen ICB4 inzetten om samen met medewerkers duidelijke groeipaden te definiëren. Zo wordt niet alleen individuele ontwikkeling gestimuleerd, maar bouwt de organisatie ook aan een sterk en toekomstbestendig projectmanagementteam.
Zelfbeoordeling als startpunt voor uw IPMA D-certificering
Een essentieel onderdeel binnen IPMA ICB4 is de zelfbeoordeling. Dit instrument helpt u om gestructureerd te reflecteren op uw kennis, vaardigheden en houding binnen alle 29 competenties van het model. Door uzelf kritisch te beoordelen, krijgt u niet alleen inzicht in uw sterke punten en ontwikkelgebieden, maar legt u ook een directe basis voor het behalen van een IPMA D-certificering.
De zelfbeoordeling fungeert namelijk als een eerste stap in het certificeringstraject: het maakt zichtbaar in hoeverre u al voldoet aan de vereisten van IPMA D en waar u zich nog verder kunt ontwikkelen om aan de internationale projectmanagementstandaarden te voldoen. Zo vormt het niet alleen een waardevol hulpmiddel voor persoonlijke groei, maar ook een concreet voorbereidingsinstrument voor een succesvolle certificering.
Voordelen van een zelfbeoordeling:
- Geeft richting aan uw leer- en ontwikkelplan, afgestemd op de IPMA ICB4-competenties.
- Maakt duidelijk wat u al beheerst en welke onderdelen nog aandacht vragen voor het behalen van IPMA D.
- Bereidt u optimaal voor op het certificeringstraject en vergroot daarmee uw kansen op een succesvolle afronding.
IPMA ICB4: de basis voor een succesvolle projectmanagementcarrière
ICB4 biedt een compleet en praktisch raamwerk om projectmanagement te professionaliseren. Voor professionals is het een springplank in hun carrière, voor organisaties een objectieve standaard voor selectie en ontwikkeling.
De eerste stap? Start met een zelfbeoordeling en gebruik de inzichten als basis voor verdere groei. Met een IPMA D-certificering legt u direct een stevig fundament voor de toekomst.
Heeft u vragen of wilt u meer weten over IPMA ICB4 of IPMA D? Neem gerust contact met ons op door te bellen naar 030-2211987 of door onderstaand contactformulier in te vullen. Wij helpen u graag op weg. Bent u op zoek naar een incompany traject? Dan adviseren we u om sowieso om even met ons te overleggen over de mogelijke maatwerkoplossingen binnen incompany maatwerk.
